واکاوی تغییرات زمانی و مکانی دماهای حداکثر در ایران

دماهای حداکثر، طیف وسیعی از فعالیت¬ها را به¬خصوص در دورۀ گرم سال و ساعات بعدازظهر روز تحت¬تأثیر قرار می¬دهد. این مقاله تغییرات زمانی و مکانی دماهای میانگین حداکثر و بالاترین دماها را در ایران با روش¬های آماری در یک دورۀ 45ساله بررسی می¬نماید. پهنه¬بندی¬های دمایی با استفاده از قابلیت-های شبکه¬ای gis ¬انجام و با آزمون¬های مختلف آماری بررسی شد. همچنین رابطۀ دماهای حداکثر با عوامل محلی، و روندهای دمایی با استفاده از معادله¬های رگرسیونی تحلیل گردید. نتایج مطالعه، شش پهنۀ متفاوت دمای حداکثر را در کشور مشخص نمود. بررسی نقشه¬ها و مقایسۀ ضرایب β استاندارد مدل¬های رگرسیون چندگانه، نقش بارز عرض¬جغرافیایی و سپس ارتفاع را در کنترل دماهای حداکثر به¬خصوص در دورۀ سرد سال، با کمترین میزان تغییرپذیری دمایی در سواحل جنوب، تأیید می¬نماید. نتیجۀ آزمون¬ shapiro-wilk حکایت از نرمال¬بودن دماها و آزمون¬ levene غالباً حکایت از برابری واریانس¬های دمایی بین پهنه¬ها داشت. همچنین آزمون¬های games-howell و gabriel ثابت نمود که میانگین¬های دمای حداکثر پهنه¬ها در تمام مقیاس¬های زمانی به¬صورت دوبه¬دو با یکدیگر اختلاف معنی¬دار دارند که این امر نشان از درستی پهنه¬بندی¬ها دارد. میانگین دمای بعدازظهرها در سطح کشور برمبنای لایۀ شبکه¬ای، 3/25 درجۀ سلسیوس محاسبه شد که نسبت به 45 سال گذشته 62/0 درجۀ سلسیوس افزایش یافته است.